Współpraca samorządu z organizacjami pozarządowymi to element niezbędny dla możliwie najpełniejszego adresowania problemów i potrzeb osób mieszkających w Kaliszu. Naturalnie, konieczne jest jej ustrukturyzowanie i obudowanie ramami prawnymi, dlatego z zadowoleniem przyjęłam informację o pracach nad projektem „Programu współpracy Miasta Kalisza
z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2025 r.”.
Obowiązek współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi wynika
m.in. z art. 5 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Przepisy tego aktu prawnego, mającego zasadnicze znaczenie dla NGO w relacjach z przedstawicielami władzy różnych szczebli, nie przewidują przy tym kategoryzowania czy różnicowania organizacji, z którymi samorząd bądź rząd ma współpracować. Tak długo, jak ich działalność mieści się w sferze zadań publicznych i w zakresie terytorialnym danego samorządu, władze lokalne są zobowiązane do równego traktowania wszystkich organizacji pozarządowych.
Być może jest to truizm, jednak w kontekście wskazanego powyżej projektu, przygotowywanego przez kaliskie władze, wymaga on podkreślenia. Niepokój budzi bowiem fakt, że wymieniając w § 3 ust. 1 projektu programu obszarów, których w szczególności ma dotyczyć współpraca miasta
z organizacjami, nie wskazano działalności promującej postawy obywatelskie, demokrację, równość czy prawa człowieka. Być może wynikało to z mylnego przeświadczenia, że takie działania nie są zadaniami samorządu. Jednak należy pamiętać, że samorządy obowiązuje art. 32 Konstytucji RP, wyrażający zasadę równości. Ponadto, władze kolejnych szczebli wydające środki unijne są zobowiązane do przestrzegania Karty Praw Podstawowych UE, której art. 20 i 21 normują odpowiednio równość wobec prawa i przeciwdziałanie dyskryminacji. Cała karta zaś kataloguje szereg praw człowieka i obywatela.
Oczywiście, § 3 ust. 1 projektu programu stanowi katalog otwarty, zawierający jedynie przykładowe wyliczenie obszarów działalności. Jednak nie da się nie zauważyć, ze sformułowanie
„w szczególności” poprzedza (i poprzedzać powinno) zadania najważniejsze dla tworzącego ów katalog tj. kaliskiego samorządu. Skoro więc ma on, jak wskazano wyżej, wspierać równość, to takie ustalenie priorytetów powinno znaleźć odzwierciedlenie w § 3 ust. 1 projektu programu.
Dlatego zwracam się do Pana z następującymi pytaniami:
1. Czy kaliski samorząd zdaje sobie sprawę z obowiązków wynikających z prawa krajowego
i unijnego, w szczególności w zakresie polityki równościowej? Jeśli tak – w jaki sposób je realizuje?
2. Dlaczego tak ważne zakresy działalności pozarządowej, jak obywatelskość, demokracja, równość i prawa człowieka, nie znalazły się na liście formułującej de facto priorytety władz Kalisza?
3. Biorąc pod uwagę, że dostępny aktualnie projekt nie jest ostateczną wersją programu, czy planowane jest dodanie tych obszarów do § 3 ust. 1 projektu? Jeśli nie – dlaczego?
Jednocześnie bardzo proszę o uwzględnienie powyższych uwag przy opracowywaniu ostatecznej wersji ww. dokumentu.